Angelos Orfanakos

Η διάσχιση της κορυφογραμμής του Ταΰγετου, γνωστή ως “Πενταδάκτυλος”, θεωρείται μία από τις πιο όμορφες και κλασικές διαδρομές στα ελληνικά βουνά — κάτι που κάθε ορειβάτης πρέπει να κάνει τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του.

Η πιο συνηθισμένη εκδοχή της διάσχισης ξεκινάει από το χωριό Αναβρυτή (850 m), καβαλάει την κορυφογραμμή στο διάσελο Τσάρκος (1760 m) και κινείται νότια ακολουθώντας τα ανεβοκατεβάσματα της κορυφογραμμής (κερδίζοντας προοδευτικά ύψος), περνώντας από την κορυφή Σπανακάκι (2024 m), Ανώνυμη (2229 m), Σιδηρόκαστρο, Αθάνατη Ράχη και, μέσα από τις Πόρτες, καταλήγει στην ψηλότερη κορυφή του Ταΰγετου, τον Προφήτη Ηλία (2405 m), όπου βρίσκεται το ομώνυμο πετρόκτιστο εκκλησάκι. Η επιστροφή γίνεται μέσω του κλασικού μονοπατιού που οδηγεί στο καταφύγιο Βαρβάρα (1560 m) του Ε.Ο.Σ. Σπάρτης και από εκεί στην πηγή Μαγγανιάρη.

Η διαδρομή είναι πεζοπορική, αλλά χρειάζεται προσοχή και μια σχετική άνεση στα ύψη διότι σε μερικά σημεία το περπάτημα είναι εκτεθειμένο. Δεν λείπουν και δύο αναρριχητικά περάσματα: ένα πριν την Ανώνυμη το οποίο είναι εύκολο και ένα στο Σιδηρόκαστρο (από το οποίο δεν περάσαμε — περισσότερα σε λίγο).

Μια άλλη εκδοχή της διάσχισης, λιγότερο συνηθισμένη και σημαντικά πιο μεγάλη, ξεκινάει από το χωριό Μυστράς (300 m), ανεβαίνει στο Πέρασμα Παξιμάδι, διασχίζει τη Γούπατα (2032 m), τη Νεραϊδοβούνα και φτάνει στο διάσελο Τσάρκος από όπου συνεχίζει την κλασική διάσχιση.

Το σχέδιο

Μιας και κανείς από εμάς δεν είχε κάνει τη διάσχιση, αποφασίσαμε να την πραγματοποιήσουμε από Αναβρυτή, καλοκαίρι. Ως λάτρεις των διασχίσεων και των κύκλων, ύστερα από προτροπή του Κώστα, αποφασίσαμε να τα συνδυάσουμε. Έτσι, αντί να επιστρέψουμε από το καταφύγιο στην πηγή Μαγγανιάρη, όπως συνηθίζεται, θα διασχίζαμε ξανά τον Ταΰγετο (αυτή τη φορά από κάτω και με την αντίθετη φορά) μέσω του διεθνούς μονοπατιού E4 για να καταλήξουμε πίσω στην Αναβρυτή.

Η κυκλική αυτή διάσχιση βγαίνει περίπου 30 km με 2400 m ανάβασης. Αποφασίσαμε να την πραγματοποιήσουμε σε δύο μέρες λόγω βάρους μιας και για κάθε επιπλέον μέρα θα έπρεπε να προσθέσουμε πάνω από 2 L (δηλαδή 2 κιλά) νερό, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη το φαγητό.

Για να εκμεταλλευτούμε όσο γίνεται περισσότερο τις δύο αυτές μέρες, αποφασίσαμε να φύγουμε Παρασκευή μεσημέρι από Αθήνα και να διανυκτερεύσουμε Αναβρυτή. Το Σάββατο θα πραγματοποιούσαμε τη διάσχιση με ενδιάμεση διανυκτέρευσή είτε στις Πόρτες πριν τον Προφήτη Ηλία, είτε στην ίδια την κορυφή αν μας απέμεναν δυνάμεις. Στόχος μας ήταν να ξυπνήσουμε χάραμα Κυριακής για να δούμε το περίφημο φαινόμενο της σκιάς της Πυραμίδας καθώς πέφτει στα γύρω υψίπεδα. Στη συνέχεια θα κατεβαίναμε στο καταφύγιο και από εκεί, μέσω του Ε4, πίσω στην Αναβρυτή.

1η μέρα: Αναβρυτή - Πενταδάκτυλος (μέρος) - Καταφύγιο

Σημείωση: Η καταγραφή ξεκινάει σε χωματόδρομο πάνω από την Αναβρυτή όπου αφήσαμε το αμάξι και κατασκηνώσαμε. Η περιγραφή ξεκινάει κανονικά από Αναβρυτή.

• Στην είσοδο του χωριού της Αναβρυτής συναντάμε διχάλα και κάνουμε δεξιά. Σε 200 m,
• περνάμε τον ξενώνα Αρχοντικό (ARXONTIKO) στα αριστερά. Σε 295 m,
• περνάμε από βρύσες (VRYSES2). Σε 280 m,
• στρίβουμε αριστερά σε ανηφορικό χωματόδρομο. Σε 2.6 km και 150 m ανάβασης,

• φτάνουμε σε διασταύρωση με το μονοπάτι Ε4 (MONOPATI1). Στρίβουμε δεξιά και μπαίνουμε στο δασωμένο, ανηφορικό μονοπάτι. Σε 570 m και 65 m ανάβασης,
• αγνοούμε δεξί παρακλάδι (PLATANAKI) το οποίο κατηφορίζει προς την πηγή Πλατανάκι και συνεχίζουμε στο ανηφορικό μονοπάτι. Σε 1.66 km και 345 m ανάβασης,

• φτάνουμε στη θέση Λειβάδι (LEIVADI) όπου μπορούμε να ξεκουραστούμε κάτω από δέντρα. Από το Λειβάδι ακολουθούμε μονοπάτι (σήμανση κόκκινη) με κατεύθυνση αρχικά νότια. Σε 220 m και 50 m ανάβασης,

• φτάνουμε σε διασταύρωση (DIASTAVR1) με ενημερωτική ταμπέλα. Αριστερά ξεκινάει μονοπάτι για Σπανακάκι και Προφήτη Ηλία, εμείς όμως στρίβουμε δεξιά για το διάσελο Τσάρκος. Σε 1.13 km και 300 m ανάβασης,

• φτάνουμε σε μισογκρεμισμένα (προσοχή) κτίσματα παλιού βοτανικού σταθμού (TSARKOS). Συνεχίζουμε ανηφορικά ακριβώς πάνω από τα κτίσματα. Σε 70 m και 25 m ανάβασης,

• φτάνουμε στην κορυφογραμμή (KORYFOGRAMMH). Η διαδρομή από εδώ και πέρα δεν έχει σήμανση, αλλά είναι προφανής αφού κινούμαστε συνεχώς στην κορυφογραμμή. Σε 1.24 km και 290 m ανάβασης,
• φτάνουμε στην κορυφή Σπανακάκι (2024 m) όπου υπάρχει κολωνάκι (SPANAKAKI). Από εδώ η θέα είναι εντυπωσιακή: βορειοδυτικά βλέπουμε τη Νεραϊδοβούνα, δυτικά τον Μεσσηνιακό κόλπο, νοτιοδυτικά το Χαλασμένο Βουνό, νότια το υπόλοιπο της κορυφογραμμής και στα ανατολικά τη Σπάρτη και τον Λακωνικό κόλπο. Συνεχίζουμε τα πάνω-κάτω στην κορυφογραμμή. Σε 2.6 km και 300 m ανάβασης,

• συναντάμε το πρώτο βράχινο πέρασμα (PERASMA) το οποίο το καλοκαίρι δεν παρουσιάζει κάποια δυσκολία. Το παρακάμπτουμε από αριστερά ακολουθώντας κόκκινη σήμανση σε βράχια. Σε 820 m και 100 m ανάβασης,

• φτάνουμε στην κορυφή Ανώνυμη (2229 m) (ANWNYMH2229). Και από εδώ η θέα είναι εντυπωσιακή με την Αθάνατη Ράχη να φαίνεται στα νότια και ακριβώς πίσω της να φαίνεται (ίσα-ίσα) η Πυραμίδα και η στέγη από το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Στα νοτιοδυτικά πάντα το Χαλασμένο. Σε 1.53 km και 175 m ανάβασης,

• βρισκόμαστε στο Σιδηρόκαστρο. Μπροστά μας βλέπουμε την Αθάνατη Ράχη με το επόμενο δύσκολο πέρασμα. Όμως ο καιρός για μας είχε αρχίσει να κλείνει και σε συνδυασμό με έναν τραυματισμό στην ομάδα, αποφασίσαμε να αλλάξουμε τα σχέδιά μας και αντί για διανυκτέρευση στις Πόρτες, να κατεβούμε απευθείας στο καταφύγιο. Κινούμαστε πλέον με κατεύθυνση ανατολική. Σε 200 m και 60 m κατάβασης,

• φτάνουμε σε σημείο όπου η πλαγιά έχει πιο ομαλή κλήση και μας επιτρέπει να πέσουμε σε ρεματιά κάτω από την Αθάνατη Ράχη. Σε 300 m και 100 m κατάβασης,

• αρχίζουμε να τραβερσάρουμε την πλαγιά με σάρα (προσοχή), διατηρώντας την ίδια υψομετρική. Σε 580 m,

• συναντάμε το μονοπάτι (MONOPATI2) το οποίο κατεβαίνει από Πόρτες για καταφύγιο και το ακολουθούμε. Σε 700 m και 170 m κατάβασης,

• περνάμε από τη θέση Γούβες (GOUVES). Σε 1.53 km και 305 m κατάβασης,
• φτάνουμε στο καταφύγιο (KATAFYGIO) του Ε.Ο.Σ. Σπάρτης.

2η μέρα: Καταφύγιο - Ε4 - Αναβρυτή

Σημείωση: Η καταγραφή φτάνει Αναβρυτή και ανεβαίνει από τον χωματόδρομο (ο οποίος περιγράφεται την πρώτη μέρα). Αυτό το κάναμε για να επιστρέψουμε στο αμάξι. Η περιγραφή τελειώνει κανονικά στην Αναβρυτή.

• Ξεκινάμε από το καταφύγιο με κατεύθυνση βορειοανατολική. Σε 170 m και 20 m κατάβασης,

• στρίβουμε αριστερά σε δασωμένο μονοπάτι (MONOPATI3) μέρος του Ε4. Σε 120 m και 35 m κατάβασης,
• περνάμε από την πηγή Βαρβάρα (VARVARA). Σε 355 m και 30 m κατάβασης,

• φτάνουμε σε διακλάδωση (DIASTAVR2) όπου επιλέγουμε το αριστερό μονοπάτι. Σε 5 km και 235 m κατάβασης,

• φτάνουμε στη θέση Κανελλάκια (KANELLAKIA) όπου υπάρχει πηγή. Σε 1.85 km και 190 m κατάβασης,
• φτάνουμε στη θέση Λακκώματα (LAKOMATA) όπου υπάρχει βρύση. Μετά από λίγο βγαίνουμε σε χωματόδρομο και πάμε αριστερά. Σε 350 m,

• συναντάμε διακλάδωση και πάμε αριστερά. Σε 495 m,
• μπαίνουμε δεξιά σε μονοπάτι (MONOPATI4). Σε 870 m και 235 m κατάβασης,
• βγαίνουμε σε χωματόδρομο (XWMATODR1) και στρίβουμε αριστερά. Σε 335 m και 25 m κατάβασης,
• μπαίνουμε πάλι δεξιά σε μονοπάτι (MONOPATI5). Σε 650 m και 40 m κατάβασης,
• βγαίνουμε για λίγο (150 m) σε χωματόδρομο και μετά μπαίνουμε ξανά σε μονοπάτι (MONOPATI6). Σε 360 m και 70 m κατάβασης,
• περνάμε γεφυράκι (GEFYRA1). Σε 115 m,
• φτάνουμε στη θέση Πλατανίτσα (PLATANITSA). Σε 1.08 km και 85 m κατάβασης,
• περνάμε από δεύτερη γέφυρα (GEFYRA2). Σε 50 m,
• βγαίνουμε σε χωματόδρομο και στρίβουμε δεξιά. Σε 195 m,
• βγαίνουμε σε άσφαλτο στην Αναβρυτή, κοντά σε βρύσες (VRYSES1).

Συμβουλές

• Το μεσημέρι ο καιρός στα βουνά συχνά κλείνει λόγω ζέστης και μικροκλίματος (χωρίς απαραίτητα να υπάρχει σχετική πρόβλεψη). Αυτό σημαίνει ότι η διάσχιση της κορυφογραμμής καλό είναι να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το μεσημέρι. Για να γίνει αυτό θα πρέπει η διανυκτέρευση να γίνει ψηλά, π.χ. στη θέση Τσάρκος, και η ομάδα να ξυπνήσει νωρίς το πρωί για τη διάσχιση.
• Έχει νόημα να έχετε επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τον Ε.Ο.Σ. Σπάρτης για να δείτε αν θα είναι ανοιχτό το καταφύγιο για παν ενδεχόμενο.
• Κατά την επιστροφή από το Ε4 συναντήσαμε αρκετές πηγές με σχετικά επαρκές νερό (Ιούνιος 2016) και μάλιστα σε χρονιά χωρίς ιδιαίτερη χιονόπτωση. Η ανάβαση όμως είναι θέμα μιας και δεν υπάρχει νερό και πρέπει να κουβαλήσουμε. Εμείς υπολογίσαμε ~2.5 L/ημέρα (μόνο για πόση).
• Αν υπάρχει bivy sack θα σας γλιτώσει αρκετό βάρος από το να κουβαλάτε σκηνές. Φροντίστε μόνο να έχετε ξαναδοκιμάσει να κοιμηθείτε εκτός σκηνής σε βουνό.
• Η διαδρομή (τουλάχιστον αυτή που κάναμε) δεν παρουσιάζει κάποια ιδιαίτερη τεχνική δυσκολία και η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να καταφέρεις να τη βγάλεις χωρίς κάποιο απρόοπτο (π.χ. τραυματισμό).
• Καπέλο με προστασία για τον αυχένα, γυαλιά ηλίου και αντηλιακό είναι απαραίτητα.
• Από Απρίλιο 2016 η διαδρομή Αθήνα-Σπάρτη γίνεται αποκλειστικά σε αυτοκινητόδρομους και διαρκεί περίπου 2.5 ώρες.

Στείλε το σχόλιό σου

• tags:
• greek
• mountaineering
• outdoors

Σε αυτό το δημοσίευμα συνέβαλαν: Δημήτρης Κούκης, Κώστας Καραμπίνας